Wanneer ontslag op staande voet

Strenge eisen

Het is duidelijk dat een ontslag op staande voet verregaande gevolgen heeft voor een werknemer. Geen baan, geen salaris, geen uitkering, schaamte. Dit betekent dat er aan strenge eisen moet zijn voldaan, wil dit zijn toegestaan. De situatie moet zo ernstig zijn, dat direct ontslag de enige oplossing is. Ook dient het ontslag meteen te worden meegedeeld en er moet worden toegelicht waarom de werkgever tot ontslag over gaat.

Een lijst ontbreekt

Er bestaat geen lijst van gronden wanneer ontslag op staande voet is toegestaan. Het is volledig afhankelijk van de omstandigheden van het geval. De rechtspraak loopt sterk uiteen. In dit artikel worden een tweetal uitspraken besproken die iets meer duidelijkheid bieden.

Weigering bloedtest

De eerste uitspraak is van de Hoge Raad van 11 september 2015 en gaat over de vraag of een werknemer een bloedtest mag weigeren. Het ging hierbij om een brandwacht die in het kader van zijn keuring een bloedonderzoek met betrekking tot loodblootstelling moest ondergaan. Deze werknemer had op principiële gronden de bloedtest geweigerd. De werkgever zag de weigering om de loodkeuring te ondergaan als werkweigering en ontsloeg hem daarom op staande voet.

De Hoge Raad vond het ontslag op staande voet op de juiste gronden gegeven. De werknemer was fysiek in staat om de redelijke opdracht van zijn werkgever op te volgen. Het beroep van werknemer op het grondrecht van de bescherming van persoonlijke levenssfeer en de onaantastbaarheid van het menselijk lichaam was onvoldoende omdat deze inbreuk (de bloedproef) een legitiem doel dient en een geschikt middel is om dat doel te bereiken. Het doel kon tevens niet op minder ingrijpende wijze worden bereikt, zoals bijvoorbeeld met een urinetest. Het verzoek was proportioneel en het gegeven ontslag op staande voet was terecht.

Kind vergeten

In een andere uitspraak van de Rechtbank Rotterdam werd het ontslag op staande voet niet goedgekeurd. Het ging hierbij om een kinderleidster die tijdens een warme dag bij een uitje naar een speelplaats een kind in de auto vergeet. Daarop besluit de werkgever de kinderleidster op staande voet te ontslaan. Hoewel de werkgever erkent dat er geen sprake is van opzet, was het plichtsverzuim zo ernstig dat ontslag op staande voet het enige middel zou zijn.

De rechter moest toegeven dat er sprake is van een grote fout, met ernstige gevolgen, in de uitvoering van de werkzaamheden. De leidster had moeten controleren of alle kinderen uit de auto waren gehaald en dat is duidelijk niet gebeurd.

Toch vond de rechter ontslag op staande voet een te zware sanctie. Er moet namelijk rekening worden gehouden met de omstandigheden van het geval: de werkneemster heeft ruim drie jaar naar behoren gefunctioneerd. De rechter vond wel dat de kinderleidster ontslagen moest worden, te meer ook omdat de reputatie van crèche hierdoor geschaad was. Wel krijgt de werkneemster een transitievergoeding. Er is sprake van verwijtbaar handelen, maar niet van ernstig verwijtbaar handelen. En alleen dan hoeft die vergoeding niet te worden betaald.

Conclusie

Op het eerste gezicht lijkt dat een kind in een hete auto laten zitten vele malen erger is dan een bloedproef weigeren. Toch is de uitkomst andersom: de bloedproef leidde tot ontslag op staande voet, het vergeten kind niet. Hieruit blijkt wel hoe belangrijk de omstandigheden zijn voor een geslaagd beroep op ontslag op staande voet. Laat u zich hierover dus goed voorlichten.

Meer informatie

Wilt u meer informatie over het ontslaan van een werknemer of vraagt u zich af of het u gegeven ontslag op staande voet wel terecht is, neemt u dan contact op met onze advocaat mr. Suzanne van Dijsseldonk.