Rechtsbijstandverzekering

Hoe werkt het?

Ongeveer de helft van de particulieren en een groot deel van de bedrijven in Nederland heeft een rechtsbijstandverzekering. Zij betalen een bepaald bedrag aan premie per maand. Wanneer zij juridische bijstand nodig hebben schakelen zij hun rechtsbijstandverzekering in. Traditioneel was het zo dat de eigen juristen van verzekeraars de zaak behandelen tot dit vanwege een tegengesteld belang of een verplichte advocaatbijstand in een procedure Rechtbank niet meer mogelijk was.

Zelf kiezen

Enkele jaren geleden gingen er geluiden op van verzekerden die niet tevreden waren over de behandeling van hun rechtsbijstandjurist of simpelweg een eigen advocaat wilde kiezen omdat zij deze kennen, omdat deze op de hoek zit, omdat deze meer gespecialiseerd is, of om andere redenen.

Procedure tegen DAS

Een verzekerde is een procedure gestart tegen DAS Rechtsbijstand en vorderde vergoeding van de kosten van de door hem te bepalen advocaat voor een procedure bij de kantonrechter. Dit is een waarvoor bijstand van een advocaat niet verplicht is. DAS wilde dit zelf doen en DAS weigerde de kosten te vergoeden. Na jarenlang procederen was het Europese Hof van Justitie onverbiddelijk: een verzekerde mag op grond van de wet altijd zelf een advocaat of een juridische dienstverlener kiezen als er sprake is van een gerechtelijke of administratieve procedure. Dit is wat vrije advocaatkeuze betekent, aldus het Hof.

Maatregelen

Deze uitkomst heeft een schok teweeg gebracht in rechtsbijstand-land. Verzekeraars hebben maatregelen genomen om de kosten naar hun zeggen beheersbaar te houden. Ze hebben het kostenmaximum, dus het totale bedrag wat ze aan advocaatkosten vergoeden, fors naar beneden gebracht en brengen ook een eigen bijdrage in rekening. Hiermee houdt het echter niet op.

Beperkte uitleg

De uitleg van het arrest van het Europese Hof van Justitie wordt door verzekeraars heel beperkt uitgelegd. Een gerechtelijke of administratieve procedure is alleen een procedure bij de rechter, niet bij andere instanties, aldus de verzekeraars. Hier waren twee verzekerden het opnieuw niet mee eens. De ene verzekerde wilde bijstand van een eigen advocaat in een procedure tegen het UWV en de ander wilde bijstand in een bezwaarprocedure tegen het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ).

Daarop volgende procedures

In beide gevallen oordeelde het Europese Hof van Justitie dat ook hierbij een recht op vrije advocaatkeuze onverminderd geldt. Het begrip administratieve procedure moet ruim worden uitgelegd, omdat met de wet op een vrije advocaatkeuze ook een ruime bescherming van burgers is beoogd.

Terechte zorgen over verzekerbaarheid?

DAS heeft in het persbericht aangegeven het oordeel van het Europese Hof van Justitie te gaan volgen, maar zij geeft wel aan zich ernstige zorgen te maken over de verzekerbaarheid van advocaatkosten en juridische bijstand voor de toekomst. Ik denk persoonlijk dat deze zorgen niet nodig zijn. Maar dan moeten alle betrokken zich daarvoor wel inspannen.

Afzetten tegen inschakelen advocaten

Sinds de eerste uitspraak in 2013 over het recht op vrije advocaatkeuze merk ik in mijn praktijk dat rechtsbijstandverzekeraars zich gaan afzetten tegen inschakeling van advocaten. Het komt meer dan eens voor dat op alle mogelijke manieren wordt geprobeerd een zaak bij een advocaat weg te houden, terwijl hier toch echt het recht op vrije advocaatkeuze geldt. Ik heb het zelfs meegemaakt dat er een schikking wordt getroffen met een verzekerde die niet weet wat zijn rechten zijn. Hij denkt het goed geregeld te hebben door slechts een beperkt bedrag te accepteren, maar dan blijkt dat hij gewoon recht had op vergoeding van al zijn kosten. Te laat, helaas.

Ergernis

Als de zaak toch uit handen wordt gegeven aan een advocaat, dan worden die aan zoveel administratieve regels gebonden dat het bijna onmogelijk is om de zaak goed te behandelen omdat de advocaten voor 50% van hun tijd bezig zijn met die administratieve last. Facturen worden zeer laat betaald en worden inhoudelijk op vele punten betwist waardoor je meer tijd bent met de verzekeraar te woord te staan dan de zaak inhoudelijk te behandelen. De verzekeraar meent hiermee kosten te besparen, maar het roept alleen maar ergernis op. Bij alle betrokkenen.

Wat mij betreft totaal onnodig. De verzekerde wordt hun recht op vrije advocaatkeuze te veel beperkt en verzekeraars en advocaten staan lijnrecht tegenover elkaar en steken veel tijd en daarmee ook geld in die voorfase zonder dat de verzekerde – waar het om gaat – echt geholpen wordt.

Samenwerken

Ik denk dat verzekeraars en advocaten juist heel goed kunnen samenwerken. Het enige wat hoeft te gebeuren is dat zij contact met elkaar opnemen voorafgaande aan de uitbesteding van een zaak en samen goede afspraken maken over de afwikkeling daarvan (en die niet eenzijdig opleggen). Er kan gedacht worden aan een vast bedrag, een verlaagd uurtarief, overleg op bepaalde punten, samenwerking met betrekking tot stukken etc. Op deze manier kan de rechtsbijstandverzekering de controle houden en daarmee ook de kosten beheersbaar houden en de verzekerde die krijgt de hulp waar hij recht op heeft. Ik daag alle rechtsbijstandverzekeraars van Nederland uit om dit te proberen.

Tot slot

Bent u bezig met uw rechtsbijstand en wilt u een advocaat inschakelen? Wilt u weten wat uw rechten zijn? Of wilt u toetsen of het standpunt dat uw rechtsbijstand jurist inneemt wel de juiste is (want ook dat is uw recht)? Neem dan vrijblijvend contact op met mr. Suzanne van Dijsseldonk van SMART Advocaten.