Pensioenschade na ontslag

Wanneer een arbeidsovereenkomst eindigt, dan weten veel werknemers wel welke directe gevolgen dit heeft voor hun inkomen. Wat echter niet altijd gerealiseerd wordt, is dat een ontslag ook voor pensioenaanspraken belangrijke gevolgen kan hebben, waaronder het gemis aan verdere opbouw en het vervallen van op risico basis verzekerde pensioenen.

De Pensioenwet

Artikel 1 Pensioenwet omschrijft pensioen als ouderdomspensioen, arbeidsongeschiktheidspensioen of nabestaandenpensioen zoals tussen werkgever en werknemer overeengekomen. Uit de praktijk blijkt dat een pensioenregeling altijd voorziet in een ouderdomspensioen ten behoeve van de werknemer, een nabestaandepensioen ten behoeve van de partner en/of een wezenpensioen ten behoeve van de wezen van de werknemer en premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid. Eventueel is het ook nog mogelijk dat een pensioenregeling voorziet in een arbeidsongeschiktheidspensioen in de vorm van een aanvulling op een WIA uitkering, zoals bijvoorbeeld een IVA-Excedent pensioen.

Verzekering op risicobasis

Het arbeidsongeschiktheidspensioen en premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid zijn op risicobasis verzekerd. Dit houdt in dat er alleen recht is op een dergelijk pensioen als het risico zich tijdens het dienstverband voortdoet. Wordt de arbeidsovereenkomst beëindigd dan eindigt het deelnemerschap van de werknemer en daarmee ook de dekkingen. Ook het partnerpensioen kan op risicobasis zijn verzekerd. In dat geval wordt het pensioen alleen uitgekeerd als de werknemer tijdens zijn dienstverband overlijdt.

Behoud pensioenaanspraak

Artikel 55 van de Pensioenwet garandeert dan de werknemer bij beëindiging van de deelnemingen in de pensioenregeling aanspraak blijft houden op een (evenredig) vastgesteld pensioenaanspraak. De reden van beëindiging van het deelnemerschap is voor de toepassing van dit artikel niet relevant. Ook bij ontslag op staande voet blijven de rechten dus gegarandeerd.

Behoud partnerpensioen

Als de pensioenregeling voorziet in een partnerpensioen dat op risicobasis is veroorzaakt, dan bepaald artikel 55 lid 5 Pensioenwet dat dekking voor dit partnerpensioen in stand moet blijven gedurende de periode dat de werknemer een WW-uitkering geniet. De hoogte van dit pensioen wordt bepaald aan de hand van dit artikel.

Beëindiging deelnemerschap

Beëindiging van het deelnemerschap door bijvoorbeeld beëindiging van de arbeidsovereenkomst, geeft mogelijkheden die geregeld zijn in de artikelen 54 en 71 Pensioenwet. Artikel 54 Pensioenwet biedt de werknemer de mogelijkheid om het deelnemerschap op vrijwillige basis voort te zetten. Artikel 71 waarborgt het wettelijke recht op waardeoverdracht. Dit laatste betekent dat de waarde van het opgebouwde pensioen onder voorwaarde overgedragen kan worden aan de pensioenregeling van de nieuwe werkgever.

De gevolgen van de beëindiging

Op basis van het voorgaande betekent dit dat er beëindiging van het deelnemerschap tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst nogal wat kan veranderen aan uw pensioenopbouw. Dit is voornamelijk afhankelijk van de manier waarop uw pensioen is opgebouwd en dat er dus sprake is van verzekering op risicobasis of op opbouwbasis. Voor sommige situaties is de reden van beëindiging niet van belang maar in andere situaties wel (bijvoorbeeld wanneer een pensioen wordt voortgezet onder de WW - waarbij u dan wel aanspraak moet kunnen maken op een WW-uitkering). Voordat u overgaat tot bijvoorbeeld het aanvaarden van een vaststellingsovereenkomst dan wel of u voor de vraag wordt gesteld om een gegeven ontslag op staande voet wel of niet aan te vechten, is het van belang om ook u pensioenfonds te raadplegen om te kijken waar u recht op heeft en op welke basis.

Hoger beroep…hoe zit het dan met de pensioenschade?

In dit kader biedt de nieuwe WWZ mogelijkheden, nu op grond van deze wetgeving hoger beroep tegen de ontbindingsbeschikking is geregeld. Overigens heeft opzegging door de werkgever wel onmiddellijke werking op basis van 7:683 lid 1 BW. Voor het deelnemerschap van de werknemer en de pensioenregeling betekent deze directe werking dat het deelnemerschap wordt beëindigd, de werknemer door de pensioenuitvoerder als gewezen deelnemer zou worden aangemerkt en de deelnemer ex artikel 55 Pensioenwet evenredige aanspraken toegekend krijgt.

Herstel van de arbeidsovereenkomst

Onder de WWZ kunt u herstel van de arbeidsovereenkomst vorderen in hoger beroep. Het is dan aan de rechter om aan uw verzoek te voldoen en zo ja, om ook te kijken op welk moment de arbeidsovereenkomst hersteld moet worden. Ligt dit nog in het verleden of in het heden. Uw aanspraak pensioen kan daarvoor een goed argument opleveren.

Voorzieningen treffen

In de wet is tevens geregeld dat de rechter voor gevallen zoals deze ‘voorzieningen kan treffen’. De rechter kan dus een regeling opnemen die uw pensioenaanspraken zoveel mogelijk veilig stelt. Hieruit blijkt wel hoe belangrijk het is dat u in dergelijke situaties deskundige bijstand heeft zodat alle gevolgen van het ontslag worden meegenomen en niet vergeten (maar oh zo belangrijke) onderwerpen achterwege gelaten worden.

Heeft u dus te maken met een (mogelijk) ontslagsituatie en wilt u daarover advies, niet alleen op het gebied van het arbeidsrecht maar ook op het gebied van pensioenrecht, neemt u dan contact op met mr. Suzanne van Dijsseldonk. Alle mogelijke gevolgen van de situatie en de mogelijkheden die u heeft, zullen met u besproken worden zodat u een wel overwogen beslissing kunt nemen een vaststellingsovereenkomst al dan niet te ondertekenen, dan wel om een gegeven ontslag aan te vechten.