Nadeelcompensatie

Recht op nadeelcompensatie

Wanneer bedrijven of burgers door een op zichzelf rechtmatige overheidsmaatregel schade lijden, dan hebben zij mogelijk recht op schadevergoeding. Dit soort schadevergoeding wordt nadeelcompensatie genoemd. U heeft echter alleen recht op nadeelcompensatie wanneer u onevenredig hard getroffen wordt door deze overheidsmaatregel.

Een op zichzelf rechtmatige maatregel

Een voorbeeld om het een en ander te verduidelijken. Rijkswaterstaat constateert eind 2016 dat de Merwedebrug in de A27 – een belangrijk economische knooppunt – aan achterstallig onderhoud onderhevig is. Er bestaat volgens Rijkswaterstaat een gevaarlijke situatie. Uiteindelijk besluit Rijkswaterstaat de brug te repareren. Tijdens de reparatie mogen van Rijkswaterstaat geen zware vrachtwagens over de brug rijden. Veel bedrijven lijden schade doordat zij om moeten rijden en de brug een hele tijd niet kunnen gebruiken. Tevens zijn zij slechter bereikbaar. Ook de scheepsvaart ondervindt beperkingen. Het besluit van Rijkswaterstaat is echter op zichzelf echter rechtmatig. De brug is gevaarlijk en er diende actie te worden ondernomen. Ondanks het rechtmatige besluit bestaat er een dan een mogelijkheid tot schadevergoeding, de zogenaamde nadeelcompensatie.

Wanneer wordt de schade vergoed?

Als u schade lijdt ten gevolge van een rechtmatige overheidsmaatregel biedt dat nog geen garantie op het verkrijgen van nadeelcompensatie. De schade die geleden wordt dient namelijk onevenredig groot te zijn. Het bedrijf of de burger dient t.o.v. anderen onevenredig hard getroffen te zijn door de maatregel. Ook mag de schade die geleden wordt niet voorzienbaar zijn geweest voor het bedrijf of de burger. Zij had dan immers al lang zelf maatregelen kunnen treffen, zo is de gedachte. Tot slot bestaat er zoiets als een maatschappelijk risico dat een ieder te dragen heeft en dient de schade boven voornoemd risico uit te stijgen. Let op, uw schade wordt dus niet altijd vergoed.

Wat te doen?

Wat te doen als u denkt recht te hebben op nadeelcompensatie. U dient dan een aanvraag tot nadeelcompensatie in te dienen. Het aanvragen van nadeelcompensatie is echter niet eenvoudig. U krijgt te maken met een complex stelsel van besluiten en procedures. In eerste instantie staat de weg vaak open naar het bestuursorgaan dat de schadeveroorzakende maatregel genomen heeft. Daar dient u een aanvraag tot nadeelcompensatie in te dienen. Het bestuursorgaan beslist dan in eerste instantie of er voor de burger of het bedrijf recht bestaat op nadeelcompensatie.

Gebruik maken van een regeling

Zo nu en dan heeft het bestuursorgaan al van te voren rekening gehouden met eventuele schade die voortkomt uit de maatregel. Dan bestaat er op voorhand al een regeling waarvan gebruik kan worden gemaakt. Zo ook in het voorbeeld over de Merwedebrug. De van toepassing zijnde regeling bepaalde in dit geval dat wanneer een bedrijf onevenredig hoge extra kosten heeft gemaakt ten gevolge van de afgesloten brug, er recht op nadeelcompensatie bestond. De extra kosten van het bedrijf moesten dan wel hoger zijn dan 5% van de totale jaarlijkse (normale) bedrijfskosten. Tevens werd een onafhankelijke commissie ingesteld om over de aanvragen te oordelen.

Bestuursrechter of civiele rechter?

Wat als u het niet eens bent met het bestuursorgaan? Dan staat de weg naar de bestuursrechter open. De bestuursrechter zal dan verder oordelen of er een recht op nadeelcompensatie bestaat. Belangrijk om te vermelden is dat in uitzonderlijke gevallen niet de bestuursrechter maar de civiele rechter bevoegd is. Het kiezen van de juiste rechtsingang is van groot belang om extra kosten en extra tijd te sparen. Welke rechterlijke instantie bevoegd is hangt onder meer af van het soort besluit dat ten grondslag ligt aan de schade.