Recht op vrije advocaatkeuze

Rechtsbijstandverzekeraars hebben in hun algemene voorwaarden vastgelegd dat hun medewerkers in principe de rechtsbijstand verlenen. Meestal zijn dat geen advocaten. Slechts in een beperkt aantal gevallen mag een verzekerde zelf zijn advocaat kiezen. Dankzij ene meneer Snellers mogen verzekeraars zich niet meer op deze bepalingen beroepen. Hoe hij dit voor elkaar gekregen heeft?

Toen de heer Snellers ontslagen werd, maakte hij aanspraak op een ontslagvergoeding. Hij wilde een procedure starten en zocht daarvoor een advocaat. Omdat hij verzekerd was bij DAS, vroeg hij DAS om zijn advocaat te betalen. DAS weigerde.

Omdat de heer Snellers deze weigering in strijd vond met Europese regelgeving, vroeg hij de rechter om DAS te veroordelen de door hem gewenste advocaat in te schakelen. De Rechtbank wees de vordering toe, maar het Gerechtshof niet. Hierop stapte de heer Snellers naar de Hoge Raad.

De Hoge Raad wist niet goed hoe hij de Europese regel moest uitleggen. Daarom heeft hij het Europees Hof van Justitie (EHvJ) om uitleg gevraagd. In zijn arrest van 7 november jl. bepaalde het EHvJ dat de heer Snellers gelijk heeft en dat rechtsbijstandverzekerden in een procedure recht hebben op een advocaat naar keuze. Hoewel de Hoge Raad dit advies formeel nog moet overnemen, hebben de verzekeraars hun verlies al erkend.

Door deze uitspraak hebben alle rechtsbijstandverzekerden in procedures recht op bijstand door een advocaat, ook als de verzekeraar dat niet nodig vindt. Als uw rechtsbijstandverzekeraar dit niet meldt, kunt u daar zelf om vragen. Mocht uw verzekeraar weigeren, dan kunt u een advocaat inschakelen om uw recht te halen, net zoals de heer Snellers deed.

Update - Aanzienlijke verschillen tussen polisvoorwaarden

DAS geeft aan dat sinds de uitspraak van het Hof 30% meer zaken zijn uitbesteed aan advocaten. Bij DAS is het rendement op verzekeringsproducten met 5% gedaald. “Een dergelijke daling maakt op termijn de rechtsbijstandsverzekering slechts marginaal rendabel”, aldus DAS, dat nu een eigen risico van € 250 hanteert als een klant zelf een advocaat kiest. Bovendien is het maximaal te declareren bedrag verlaagd; de premie is dit jaar met 4% gestegen.

Bij Arag kan maximaal € 6.000 aan externe advocaatkosten worden gedeclareerd in gevallen waarin dat formeel niet nodig is. SRK breidt het aantal advocaten in loondienst uit: dat groeit van 42 naar 63. “De extra advocaten worden ingezet om de verzekerden ervan te overtuigen dat ze helemaal niet naar een externe advocaat hoeven”, zegt SRK-directeur Peter Leermakers. Van de 6 bij SRK aangesloten verzekeraars heeft alleen Aegon de voorwaarden gewijzigd: het maximaal te vergoeden bedrag is verlaagd.

Volgens Achmea Rechtsbijstand gaat het op jaarbasis om enkele honderden verzekerden extra die gebruik maken van hun recht op vrije advocatenkeuze; in totaal krijgt Achmea 167.000 rechtshulpverzoeken per jaar. Voor particulieren is wel een declaratieplafond van € 8.000 ingesteld; voor bedrijven ligt de limiet op € 10.000.